Provincie: Alicante
Regio: Valencia
Comarca: Marina Alta
Inwoners: 44.726 (2011)
-------
HISTORISCH
Romeinse naam:
Arabische naam: Daniyya
Mark:
Kurah:
Taifa: Daniyya (Dénia), Saraqusta (Zaragoza)
1010/12: Ontstaan van de taifa Daniyya (tot 1076, daarna aan Zaragoza). De taifa bestaat uit o.a. Ibiza en de kuststrook van Valencia. De emirs zijn bevrijdde Slavische slaven (saqaliba). De eerste emir is Mujahid ibn Abd Allah al-Amiri al-Muwaffaq (hij is ook emir in Valencia, 1017-1021).
1014 (404): In december (Jumaada I-II) roept emir Mujahid al-Muwaffaq, de Omajjaden faqih Abd Allah ibn Ubayd Allah al-Mu'yati tot hem en verklaart hem als kalief, tegenover Suleiman ibn al-Hakam al-Musta'in.
1015: Mujahid al-Muwaffaq vaart uit met een vloot bestaande uit 125 schepen naar de Balearen in een poging om Sardinië te veroveren. Hij verovert een groot deel van het eiland, maar loopt uit tot een mislukking door het verlies van een groot deel van zijn vloot.
1044 (436): Overlijden van emir al-Mujahid al-Muwaffaq en opvolging door zijn zoon Ali Iqbal al-Dawla.
1076 (468): De taifa Daniyya wordt door Ali Iqbal al-Dawla verloren op zijn buur en aangetrouwde familielid Ahmed ibn Suleiman ibn Hud al-Muqtadir, emir van Zaragoza (1046-1081/82/83) door de verovering van de wazir Ibn al-Royolo. Hij verbant Ali naar Zaragoza.
1082/83: Na het overlijden van Ahmed ibn Suleiman ibn Hud al-Muqtadir, emir van Zaragoza (1046-1081/82/83) wordt hij in het westelijk deel (met Zaragoza, Tudela, Tarazona, Huesca en Barbastro) van zijn taifa-rijk opgevolgd door Yusuf al-Mu'tamin en in het andere deel (Lérida, Tortosa, Denia, Morella en Monzón) door Mundhir al-Hayib.
1092: Dénia valt aan het leger van Yusuf ibn Tashfin, emir van de Almoraviden (ca. 1061-1106) onder de berber generaal Ibn Aisha van de Lamtuna stam.
1110: Het leger van Ali ibn Yusuf, emir van de Almoraviden (1106-1143) onder Mohammed ibn al-Hajj neemt Zaragoza, Lérida, Tortosa, Tudela, Dénia en Tarazona in.
1125: In september trekt Alfons I van Aragón en Navarra (1104-1134) naar het zuiden met een leger met 4.000 ridders. Hij trekt langs de oostkust, langs steden (29 september in Plasencia de Jalón en 20 oktober in Valencia) en arriveert in december in Guadix, waar hij op geen verzet stuit. Onderweg wordt Alcira zonder succes aangevallen. Daarna naar Dénia, Peña Cadiella, Murcia, Purchena, Baeza (ook zonder succes aangevallen) en ten slotte Guadix, waar ze met Kerstmis blijven.
1179: In het Verdrag van Cazola (of Cazorla, Soria) tussen Alfons II van Aragón en Provence (1162-1196) Alfons VIII van Castilië (1158-1214) wordt bepaald dat de plaatsen Játiva, Dénia en Biar,en die tussen Biar en Calpe tot Valencia aan Aragón komen. Castilië krijgt al de andere landen aan de andere zijde van Biar.
1224: De tweede taifa periode van Daniyya. Dit duurt slechts tot 1227. Emir is Abu Zayd Abd ar-Rahman (in Alcira en Játiva).
1227: De taifa Daniyya wordt veroverd door het leger van Jacobus I van Aragón (1213-1276).
1244: Beleg van Dénia. Nadat een moslimvloot uit Dénia een aanval uitvoert op Cullera wordt de stad aangevallen door Pere Eiximen d'En Carròs namens Jacobus I en veroverd op 11 mei op Jahweh (Yahvé) Abu al-Hussein. Pere laat op de heuvel Sant Nicolau, net buiten Dénia, het kasteel Olimbroi bouwen.
1244/45: Tijdens de opstand van de wazir al-Azraq (Mohammad Abu Abd Allah ibn Hudhayl al-Sahuir) worden de kastelen van Alicante, Dénia en Játiva kortstondig veroverd.
Personen:
11de eeuw: In deze eeuw overlijdt in Dénia de katib (secretaris) Ibn Muslim, Abu Abd Allah (Abu Abd Allah Mohammed ibn Muslim al-Dani). Hij is katib bij Ali, zoon van Muyahid van Dénia. Hij heeft 1 werk en verscheidene poezie geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 4).
1028: In mei/juni overlijdt tussen Dénia en Ibiza de wali van Huesca Ibn Sumadih, Abu Yahya (Abu Yahya Mohammed ibn Ahmed ibn Sumadih ibn Ahmed ibn Mohammed ibn Abd ar-Rahman ibnSumadih ibn Abd ar-Rahman ibn Abd Allah ibn al-Muhayir ibn Amira ibn al-Muhayir ibn Nayda/Naywa ibn Shurayh ibn Harmala ibn Yazid ibn Aydaba ibn Zayd ibn Amir ibn Adi ibn Ashras ibn Shabib ibn al-Sakun ibn Ashras ibn Kinda.....al-Tujibi). Het is onbekend waar en wanneer hij geboren is. Hij is verhuisd van Huesca naar Valencia. Hij heeft 2 werken geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1030 (421): Overlijden in Denia van de sha'ir (dichter) Ibn Darraj al-Qastalli (Omar Ahmed ibn Mohammed ibn Ahmed ibn Suleiman ibn Darraj al-Qastalli). Hij wint een wedstrijd met een panegyriek op de wazir al-Mansur en wordt diens hofdichter in Córdoba. Hij beschrijft tijdens de veldtocht (997) naar Santiago de Compostella de tombe van de christelijke heilige St. Jacobus. Hij komt ook in dienst bij al-Mansurs' zoon Abd al-Malik al-Muzaffar. In 1014 wijkt hij uit naar Ceuta en trekt daarna naar Almeria en Zaragoza (1018). Onder de emirs al-Mundhir I en Yahya al-Muzaffar van Zaragoza wordt hij wazir en panegerist. Hij is geboren in 958 (347) in de Algarve.
1035: Rond 4 november overlijdt in Dénia de astronoom en wiskundige Ibn al-Saffar, Abu al-Kasim (Abu al-Kasim Ahmed ibn Abd Allah ibn Umar al-Gafiqi). Wellicht is hij in de tweede helft van de 10de eeuw in Córdoba geboren uit een adelijke familie. Het is bekend dat hij 3 werken heeft geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1044/45 (436): Rond deze tijd wordt in Dénia de sha'ir Ibn al-Labbana, Abu Bakr (Abu Bakr Mohammed ibn Isa ibn Mohammed al-Lajmi al-Dani) geboren. Hij overlijdt in 1113/14 (507) op Majorca. Hij heeft 4 werken geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 4).
1053 (444): Op 8 februari (14 Shawwal) overlijdt in Dénia de uit Córdoba afkomstige koran- en hadithgeleerde Abu Amr al-Dani (Abu Amr Othman ibn Said ibn Omar al-Omawi). Hij studeert in Córdoba, Ecija, Pechina, Zaragoza, Kairawan, Cairo, Mekka en Medina. In 1006 gaat hij op hadj. In augustus 1009 keert hij uit Medina terug naar Córdoba en verlaat vanwege de onrust deze stad. Hij gaat naar Almeria en leeft lange tijd, tot aan zijn dood, in Dénia. In deze laatste stad onderhoudt hij een vriendschappelijke realtie met emir al-Mujahid al-Muwaffaq.
1066: Overlijden op 25 maart van de lexicograaf en filoloog Ibn Sida (Abu al-Hassan Ali ibn Ismail al-Musri al-Andalusi al-Lugawi) geboren. Christenen noemen hem "El Ciego de Murcia" ("De blinde van Murcia"). Hij studeert samen met Said al-Baghdadi en Abu Omar al-Talamanki. Hij werkt onder al-Muwaffaq en Ali Iqbal al-Dawla van Dénia. Hij is geboren In 1007/1008 (398) in Murcia.
1066: Op 26 maart overlijdt in Dénia de nahwi (grammaticus), adib (letterkundige) en lexicograaf Ibn Sida, Abu al-Hassan (Abu al-Hassan Ali ibn Ismail al-Mursi al-Lugawi al-Darir/A'ma). Hij is in 1007/08 geboren in Murcia. Hij heeft 13 werken geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1067: In Dénia wordt de filosoof, schrijver en encyclopedist Abu al-Salt al-Dani (Abu al-Salt ibn Umayya ibn Abd al-Aziz ibn Abi as-Salt al-Dani, أمية بن عبد العزيز بن أبي الصلت) geboren. Rond 1095 reist hij naar het Midden Oosten en blijft zo'n 20 jaar in Egypte. Rond 1112 vestigt hij zich in Mahdia in Maghreb al-Adna, waar hij op 23 oktober 1134 overlijdt.
1077/78: Rond dit jaar overlijdt, wellicht in Dénia, de qari (Koranvoordrager) Ibn Su'ud al-Dani, Abu Abd Allah (Abu Abd Allah Mohammed ibn Ahmed ibn Su'ud al-Ansari al-Dani). Hij is afkomstig uit Dénia. Hij heeft proza en poezie geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1085/86: In Dénia wordt de geleerde Ibn al-Uqlishi, Abu al-Abbas (Abu al-Abbas/Abu Jafar Ahmed ibn Ma'add ibn Isa ibn Wakil al-Tujibi al-Uqlishi al-Dani; Shihab al-Din) geboren. Hij overlijdt tussen 1154 en 1157 in Mekka of Egypte. Hij heeft 17 werken geschreven. Hij is o.m. bekwaam in de lexicon en arabische taal ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1095: Het overlijden in Dénia van de wetenschapper, taalkundige, historicus en sha'ir Ibn al-Waqasi (Abu al-Walid Hisham ibn Ahmed al-Kinani al-Waqasi). Hij is in 1017 in Waqas geboren. Na de verovering van Valencia in 1094 gaat hij naar Dénia.
12de eeuw: In deze eeuw wordt in Dénia de arts en wiskundige Ibn Munim al-Abdari, Abu Jafar (Abu Jafar Ahmed ibn Ibrahim ibn Ali ibn Mun'im al-Abdari) geboren. Hij overlijdt in 1228/29 (626) in Marrakesj. Hij heeft 4 werken geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 4).
1122/23: Overlijden in Dénia van de medicus, wiskundige en filosoof Ibn Sa'd, Abu Bakr (Abu Bakr Mohammed ibn Sa'd ibn Zakariya ibn Abd Allah ibn Sa'd). Hij heeft 1 werk heeft geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1145/46: Rond deze tijd overlijdt in Dénia de nahwi en (amateur-)astronoom Ibn Subayta, Tahir (Abu al-Hussein/Abu al-Hassan/Abu Bishr Tahir ibn Abd ar-Rahman ibn Sa'id ibn Ahmed al-Ansari al-Dani). Hij heeft een astronomisch werk geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1147: Op 20 december overlijdt in Dénia de hadithgeleerde en qadi Ibn Yamaa, Abu Ishaq (Abu Ishaq Ibrahim ibn Ahmed ibn Jalaf ibn Yama'a ibn Mahdi al-Bakri al-Dani). Hij is in 1070/71 in dezelfde stad geboren. Hij is qadi in Dénia en Játiva. Hij heeft 1 werk geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).
1154 (549): Overlijden in Qiis in Opper-Egypte van de uit Dénia afkomstige islamgeleerde Abu al-Abbas Ahmed ibn Ma'add al-Iqlishi. Hij studeert in Dénia en in Valencia. In 1147 gaat hij op hadj en blijft tot 1152 in Mekka. Hij overlijdt op de terugreis naar al-Andalus. Hij is de schrijver van Kaukab al-Durr, een collectie van ahadiths.
Bronnen:
http://ca.wikipedia.org
http://es.wikipedia.org
http://www.ibntufayl.org
http://historiadetudela.es/0603.pdf
