Tortosa - Turtusah

Provincie: Tarragona
Regio: Catalonië
Comarca: Bajo Ebro
Inwoners: 34.432 (2011)
-------
HISTORISCH
Romeinse naam: Dertosa
Arabische naam: Turtusah (طرطوشة‎)
Mark: al-Sharq al-Andalus
Kurah:
Taifa: Turtusah (Tortosa)

713-17: In deze periode veroveren moslims Tortosa.

788: In juni neemt de rebel Said ibn al-Hussein Ansari (Banu Hussein) met steun van de Kalbiten (Jemenieten) de macht in Tortosa over en wordt de wali Yusuf Qaisi verdreven. Musa ibn Fortun (Banu Qasi), krijgt de opdracht van emir Hisham I van Córdoba (788-796), de opstand te onderdrukken. Hij wordt ondersteund door de Qaisiten (Modariten), achtervolgt Said en doodt hem.

804: Beleg van Tortosa. Lodewijk "de Vrome", koning van Aquitanië (781-814), de latere Frankische koning en keizer, belegert de stad zonder succes, trekt daarna naar het noorden en gaat terug naar Barcelona. Borrell de Ausona († 820), graaf van Cerdanya, Urgell en Ausona, Bera († 844), graaf van Barcelona en Ademar van Narbonne zijn hierbij aanwezig.

805: Volgende Frankische expeditie tegen Tortosa. Hierbij is o.a. Borrell de Ausona.

808: Beleg van Tortosa. Bera steekt samen met Ademar en de Frankische generaal van Karel de Grote, Ingobert, de Ebro over en trekt op tegen Tortosa. De wali van de stad weet hen te verjagen.

809: Beleg van Tortosa. Lodewijk "de Vrome" leidt zijn laatste expeditie als koning van Aquitanië naar de Marca Hispanica. Deze keer gebruikt hij belegeringsmachines. Tortosa wordt 40 dagen belegerd door de Franken en troepen uit de Marca (onder Bera, graaf van Barcelona en de Franken Isembard, Heribert en Liutard). De moslims trekken tegen de belegeraars op. De historicus al-Maqqari verhaalt van een overwinning door de moslims, onder kroonprins Abd ar-Rahman ibn al-Hakam, maar Astronomus geeft aan dat de belegerden de sleutel overhandigen aan Lodewijk, die de belegering stop zet en vertrekt.

892: In maart (Dhul Hidja) benoemt Abd Allah, emir van Córdoba (888-912) Obeydullah ibn Mohammed ibn al-Amr ibn Abi Abdah ibn al-Abbas ibn Abdi al-Barr tot wali van Tortosa. Hij is opvolger van Abd al-Hakim ibn Said ibn Abdi as-Sellam.

10de eeuw: Tijdens de regering van kalief Abd ar-Rahman III van Córdoba (912/29-961) wordt de alcazaba (Castillo de la Suda) gebouwd.

10de eeuw: In Tortosa wordt de joodse geograaf en reiziger Ibrahim ibn Yaqub al-Israeli al-Turtushi geboren.

910-20: De joodse filoog en dichter Menahem ben Saruq is afkomstig uit Tortosa (geboren tussen 910 en 920) en overlijdt rond 970 in Còrdoba.

913: Op 23 oktober overlijdt Mohammed ibn al­-Malik al-Tawil, wali van Huesca, tijdens een 2de expeditie tegen Barcelona om de muren van Tortosa te herstellen in die stad. Dit volgens de historicus en muladi al-Udri (1003–1085).

961 (349): Op 7 januari overlijdt de caid van Tortosa, Abd al-Salam ibn Abd Allah ibn Basil.

1010: Ontstaan van de taifa Turtusah (طرطوشة) onder emir Labib 'al-Amiri', de eerste van de Saqlabiden (slaven) dynastie.

ca. 1016: Rond 1016 sluit Tortosa zich met Alpuente, Játiva en Valencia aan bij de in opstand gekomen Kayran, emir van Almería en wordt trouw gezworen voor Abd ar-Rahman ibn Mohammed ibn Abd al-Malik (als Abd ar-Rahman IV van 1021 tot 1022 kalief van Córdoba) en diens plaatsvervanger Al-Mundhir I ibn Yahya al-Tujibi, emir van Zaragoza (ca. 1013-1021).

ca. 1017: Labib volgt in de taifa Valencia Mubarak en Muzaffar op als emir (tot 1019).

1035/36: De taifa gaat van Labib over op Muqatil Sayf al-Milla. Hij is een bondgenoot van Abd al-Aziz ibn Abd al-Rahman al-Mansur, emir van Balansiya (1021-1061).

1053: De Saqlabide Muqatil wordt als emir opgevolgd door Yala al-Amiri (tot 1057).

1057: De laatste van de Saqlabiden dynastie, Nabil al-Faki, regeert als emir van 1057 tot 1060.

1059 (451): In Tortosa wordt de faqih en jurist Abu Bakr al-Tartushi (Abu Bakr Mohammed ibn al-Walidibn Khalaf al-Tartushi,أبو بكر محمد بن الوليد الطرطوش) geboren. Hij gaat o.a. naar Alexandrië, Baghdad, Damascus en Aleppo. Hij is een felle tegenstander van de Ismailische ideologie van de Fatimiden in Egypte. Hij overlijdt in 1127 (520) in Alexandrië. Hij vaardigt samen met al-Ghazali een fatwa uit tegen de verdelingen door de taifa's. Zijn bekendste werk is de Siraj al-Muluk (سراج الملوك).

1060: Abu Jafar Ahmed ibn Hud al-Muqtadir, emir van Saraqusta (1046-1082) verdrijft de Saqlabiden (slaven) uit Tortosa, na de opstand van de inwoners tegen emir Nabil al-Faki.

1082: Overlijden van al-Muqtadir en verdeling van zijn bezittingen onder zijn zonen Yusuf al-Mu'tamin (westelijk deel met Zaragoza, Tudela, Tarazona, Huesca and Barbastro) en Mundhir al-Hayib (Lérida, Tortosa, Denia, Morella and Monzón).

1091: Tortosa, Lérida en Fraga betalen belasting aan Ermengol IV († 1092), graaf van Urgel.

1092: De wali's van Tortosa, Fraga en Lérida verbinden zich tegen Ermengol IV en Sancho Ramírez, graaf van Pallars en de burggraaf van Cardona.

1098: Suleiman ibn al-Mundir Sayyid ad-Dawla (Banu Hud) is tot 1100 emir van Tortosa.

1110: Tortosa wordt veroverd door het leger van Yusuf ibn Tashfin, emir van de Almoraviden (1061-1106) onder Mohammed ibn al-Hajj.

1121: Raymond Berengarius III, graaf van Barcelona (1082-1131) en Provence (1112-1131) onderneemt een aanval op Tortosa. Hij wordt geholpen door de wali van Lérida, Ibn Hilal (Avifilel).

1138/39: In Tortosa wordt de faqih, jatib, qadi, koranleraar en jurist Ibn al-Saffar, Atiq (Abu Bakr Atiq ibn Ali ibn Said ibn Abd al-Malik ibn Musa ibn Abd Allah ibn Yaqub ibn Ayyub ibn Shurayh ibn al-Hassan ibn Razin al-Abdari) geboren. Hij is qadi in Valencia. Hij overlijdt op 24 augustus 1204 in Valencia. Hij heeft een werk geschreven ("Biblioteca de al-Andalus", Vol. 5).

1148: Beleg van Tortosa. Na meer dan 400 jaar moslimheerschappij verovert Raymond Berengarius IV (1113/14–1162), graaf van Barcelona, Gerona, Osona, Cerdaña en Ribagorza met hulp van kruisvaarders uit Genua, Friesland, Vlaanderen en Engeland (o.m. Peter II van Béarn en Bernat Tort, aartsbisschop van Tarragona), na een belegering van vijf maanden, op 31 december Tortosa. De campagne leidt verder tot de inname van Lérida en Fraga. Het kasteel komt aan de Orde van de Tempeliers.

1149: De stad wordt tevergeefs door moslims belegerd. De vrouwen helpen de stad verdedigen en Raymond Berengarius IV stelt voor hen de "Orde van de Dames van Tortosa", ook wel "Orden de la Hacha" genoemd, in.

Bronnen:
http://nl.wikipedia.org
http://ca.wikipedia.org
http://historiadetudela.es/0603.pdf
http://www.ibntufayl.org
http://www.tortosaturisme.cat/es/fitxa-monument.php?idM=5
http://www.mequinensa.com/es/municipio/historia/Cronologia.aspx
http://remacle.org/bloodwolf/arabe/alathyr/croisades2a.htm
Encyclopaedia of Islamic science and scientists (N.K. Singh, M. Zaki Kirmani)
The History of the Mohammedan Dynasties in Spain (Taylor & Francis)