Pamplona - Banbuluna

Provincie: Navarra
Regio: Navarra
Comarca: Cuenca de Pamplona
-------
HISTORISCH
Romeinse naam:
Arabische naam: Banbulūnâ (بنبلونة)
Mark:
Kurah:
Taifa:

711: De Westgotische koning Roderik voert in de lente een campagne tegen de Basken en Franken vlakbij de noordelijke stad Pamplona. Gedurende deze periode begint de mosliminvasie op het Iberische schiereiland.

719: Pamplona wordt veroverd door moslims.

755: Ibn Shihab en Hussein (Banu Ka'b ibn Amir) trekken, namens Yusuf ibn Abd ar-Rahman al-Fihri, wali van al-Andalus (746-756) op tegen de Basken in Pamplona, waar zij worden verslagen. Ibn Shihab sneuvelt en Hussein keert met een handvol soldaten terug naar Zaragoza.

778: Beleg van Pamplona. Het leger van Karel de Grote, koning der Franken (768-814) verwoest op de terugtocht vanuit Zaragoza de muren van Pamplona.

ca. 789: Mutarrif ibn Musa ibn Fortun wordt wali van Pamplona. Hij is de broer van Musa ibn Musa (Banu Qasi) en wellicht ook van Íñigo Arista.

791: Ubayd Allah Abu Uthman strijdt tegen een leger bij Pamplona en Bardulia en overwint deze.

799: Tijdens een Baskische opstand vermoorden pro-Frankische rebellen de wali Mutarrif ibn Musa.

805: Overlijden van koning Jimeno "el Fuerte" van Pamplona (moslims noemen hem "Mothmin al-Akra").

806: Franken veroveren namens Karel de Grote Pamplona.

812: Lodewijk "de Vrome", koning van Aquitanië (781-814) onderdrukt een opstand van de Basken en verovert Pamplona.

816: De hajib Abd al-Karim ibn Abd al-Wahid ibn Mugith valt het koninkrijk Pamplona van koning Velasco Velasquez van Pamplona-Navarra († 816) binnen. Pamplona heeft de steun van koning Alfons II van Asturië (791-842). De strijd duurt 13 dagen en Garsiya ibn Lubb sneuvelt hierbij. Velasco sneuvelt bij Pancorbo. De moslims trekken zich in de maand Dhul Qa'dah terug.

816: Vermelding van de aanwezigheid van Vikingen in Pamplona. Waarschijnlijk i.v.m. slavenhandel.

819: Onderdrukking van een opstand in Pamplona door de Franken.

824: De Baskische leider Iñigo Arista (Baskisch: Eneko Enekones Aritza/Haritza/Aiza, Arabisch: Wannaqo ibn Wannaqo) wordt koning van Pamplona (tot 851/52). Pamplona wordt de basis voor het uiteindelijke Koninkrijk Navarra.

829: Vermelding van Opilana als bisschop van Pamplona.

840: Abd Allah ibn Kalayb, wali van Zaragoza (840-ca. 842), valt Iñigo Arista aan.

840/41: Musa ibn Musa ibn Fortun (achterkleinzoon van Cassius), zoon van Musa ibn Fortun, en zijn halfbroer koning Iñigo Arista van Pamplona, komen in opstand tegen Abd ar-Rahman II. Dit is een reactie op de verbanning van hun familielid Abd al-Yabbar ibn Qasi door de broers Abd Allah en Amir ibn Kalayb, wali's van respectievelijk Zaragoza en Tudela. De emir stuurt zijn zoon Mutarrif en de generaal Abd al-Wahid ibn Yezid Iskenderani om de opstand te onderdrukken.

842: Musa ibn Musa ibn Fortun verlaat het leger van de emir, na het verlies bij Ribes. Hij is in conflict gekomen met een van de generaals van de emir, Charir (of Yazar) ibn Muwaffaq, omdat hij is achtergebleven in zijn bolwerk Arnedo en niet deelneemt aan een razia tegen Pamplona. Musa ibn Musa komt daarna samen met zijn neef koning García Iñiguez van Pamplona, in opstand tegen de emir.

841/42: Iñigo Arista wordt getroffen door een verlamming tijdens een gevecht tegen de Vikingen, met Musa ibn Musa ibn Qasi, en wordt zijn zoon Garcia Iñiguez regent in Pamplona (wellicht is hij co-regent samen met zijn oom Fortun Iñiguez).

842 (229): Een tweede strafexpeditie vanuit Córdoba vindt in mei-juni (Ramadan) plaats onder prins Mohammed ibn Abd ar-Rahman (II), tegen Musa ibn Musa, wali van Huesca, Toledo, Zaragoza en Arnedo. Het is een reactie op de dood van Harith ibn Bazi. Hierbij vindt Musa ibn Musa ibn Qasi's halfbroer Fortun Iñiguez, de eerste militair van Pamplona, de dood en Musa en Iñigo kunnen ternauwedood ontsnappen, terwijl honderden notabellen van Pamplona overlopen naar de emir van Córdoba.

845: Een expeditie van prins Hisham en generaal en wazir Isa ibn Suhayd tegen het land van Iñigo Arista van Pamplona († 851/52).

847 en 850: Musa ibn Musa ibn Fortun komt weer in opstand tegen de emir. In 850 doet hij dit samen met Garcia I van Pamplona. Na zijn nederlaag levert Musa zijn zoon Ismail ibn Musa ibn Musa als gijzelaar uit aan de emir.

851 (237): Overlijden van Íñigo Arista van Pamplona, halfbroer en bondgenoot tijdens de rebellie van Musa ibn Musa. Zijn zoon Garcia Iñiguez (Garcia I) volgt hem op. Hij heeft zijn opvoeding aan het hof in Córdoba ontvangen. Hij verbindt zich met de Banu Qasi en koning Ordoño I van Asturië (850-866).

859: De amil van Tarazona valt het gebied van Pamplona binnen en verovert er een kasteel.

860 (246): Mohammed I, emir van Córdoba (852-886) laat Musa ibn Musa ibn Fortun (Banu Qasi) als wali van Pamplona vervangen. Op 27 maart leidt Mohammed I persoonlijk een leger door gebied van Pamplona en verwoest het land. Hij straft de inwoners 32 dagen lang. Fortun Garcés "el Monje" (de Monnik), de zoon van koning García Íñiguez van Pamplona (851-870) wordt gevangen genomen, waarschijnlijk in al-Khastil (Cárcar?). De kastelen Fîroûs, de Fâlah'san en d'El-K'achtil worden ingenomen.

861: Een vikingvloot, die slechts nog uit 20 van de oorspronkelijk 62 schepen bestaat, valt Pamplona aan en plundert de stad. Zij ontvoeren García Iñíguez, maar laten hem vrij na de betaling van een hoge losprijs en komen in 862 weer in hun basis in de Loire aan.

ca. 869: Koning Alfons III van Asturië, León en Galicië (866-910) vormt een alliantie met het Koninkrijk van Pamplona, en maakt de band sterker door Jimena te huwen, de dochter van koning García Íñiguez en door het huwelijk van zijn zus Leodegundia met een prins van Pamplona.

877 (264): Op 12 september stuurt emir Mohammed I een leger onder zijn zoon al-Mundhir tegen Pamplona. Hij heeft de opdracht om door te gaan naar Zaragoza, en voert aanvallen uit bij Tudela op plaatsen in het grondgebied van de Banu Qasi. Hij penetreert in het gebied van Pamplona en verwoest er een aantal kastelen.

882: García (II) Jiménez van, koning van een deel van Pamplona sneuvelt bij Aybar in strijd tegen Mohammed ibn Lubb (Banu Qasi) met troepen van emir Mohammed I.

905: Val van Fortún Garcés van Navarra-Pamplona (870-905) en daarmee van de dynastie die met Íñigo Arista gestart is en wordt Sancho I Garcés van Navarra-Pamplona (905-926), neef van de graaf van Ribagorza, met hulp van Alfonso III van León, Raymond I graaf van Ribagorza en Abd Allah ibn Lope ibn Qasi op de troon gezet. Hij vecht veel tegen de moslims en breidt zijn gebied uit tot Nájera.

924: Abd ar-Rahman III, emir van Córdoba (912/29-961) treft in juli Pamplona, hoofdstad van Navarra, verlaten aan en plundert de huizen en de kathedraal. Sancho I Garcés probeert daarna tot twee keer toe het moslimleger aan te vallen, zelfs met versterkingen uit Castilië, maar zonder succes.

931: García Sánchez I van Pamplona is als 11-jarig kind koning van 931 tot 970, onder regentschap van Toda Aznárez.

934: Abd-ar-Rahman III maakt een einde aan de regentschap door Toda en García Sánchez I van Pamplona wordt in 934 koning.

937: Een expeditie onder de wazir Ahmed ibn Mohammed ibn Ilyas, namens Abd ar-Rahman III, naar Pamplona, maar deze haalt weinig uit.

998: In de lente valt de wazir al-Mansur ibn Abi Aamir "bi-Allah" (Almanzor) Pamplona aan en dwingt koning García II van Navarra (994-1000) gijzelaars te leveren om zo de vrede te handhaven.

Bronnen:
Los Banu Qasi (714-924)
http://ca.wikipedia.org
http://es.wikipedia.org
http://historiadetudela.es/0603.pdf
http://cronologiahistorica.com
http://remacle.org/bloodwolf/arabe/alathyr/croisades2b.htm
http://dialnet.unirioja.es/servlet/fichero_articulo?codigo=15651&orden
http://www.vallenajerilla.com/berceo/senac/presenciamusulmanaenlarioja.htm
http://www.uam.es/departamentos/filoyletras/hmedieval/pdocente/textos_islamico.htm